Tôi đi bán hàng đa cấp!!

Trên đường từ trường về nhà. Bất ngờ một người đàn ông trung niên áp sáp gần xe tôi và hỏi đường. Hỏi đường xong người này còn quay lại hỏi tôi là sinh viên phải không? Có muốn đi làm thêm không? Chưa kịp để tôi trả lời thì người này đã giới thiệu mình tên là Đức. Hiện tại là trưởng phòng tài chính của siêu thị Co.opMart Phú Lâm (Quận 6 –Tp.HCM).
-“ Hiện tại công ty anh đang cần tuyển nhân viên làm thêm trong dịp Noel. Em có nhu cầu làm thêm thì ngày mai đến công ty anh để bàn bạc công việc.”
Trong lúc đang cần một việc làm thêm để trang trải trong học tập. Tôi vui vẻ hỏi lại công việc là gì? Ra sao? Thì được người này trả lời “Công việc của em là phụ bán hàng. Có thể bán quần áo hay hàng điện tử”.
Mừng thầm trong ruột khi gặp được quý nhân. Tôi nhận số điện thoại, địa chỉ và chờ một cuộc hẹn.

Đúng như lịch hẹn, tôi đến Siêu thị Co.opMart Phú Lâm từ sớm. Nhưng thật bất ngờ, Người đàn ông nọ gọi cho tôi thông báo rằng, chỉ đến đấy và chờ anh ta chứ không được vào. Thấy có vẻ khó hiểu nhưng đã đến thì tôi cứ đợi đã. Hơn 15 phút sau, anh ta đến và dẫn tôi đến Chợ Phú Lâm, cách đó hơn trăm met.

Một môi trường năng động?!

Đi cùng tôi, còn có 2 bạn nam khác cũng được người đàn ông này đưa đến. Đầu tiên chúng tôi được anh ta đưa đi dạo một vòng công ty. Đến lúc này tôi mới biết công ty anh ta nói không phải là Siêu thị gì cả mà là công ty TNHH Thiên Ngọc Minh Uy. Tôi và một bạn đi cùng có thắc mắc thì anh ta cứ bảo yên tâm, cứ tìm hiểu. Dù chẳng yên tâm nhưng tôi cũng muốn biết thực hư thế nào. Chúng tôi tiếp tục theo bước anh ta..Một môi trường khác lạ mà tôi chưa bao giờ được thấy. Một khoảng trống trước sãnh công ty,các nhân viên, già trẻ cùng nhau nắm tay múa hát. Người đàn ông giải thích đấy là nét văn hóa buổi sáng của công ty. Họ hát múa rồi vỗ tay tung hô..Được biết hôm nào họ cũng có một buổi như vậy.
Tiếp theo, chúng tôi được đưa đi xem một loạt các bức ảnh sự kiện của công ty. Nào là ủng hộ từ thiện, du lịch, vui chơi của công ty đến hình ảnh của các vị lãnh đạo. Chúng tôi được người đàn ông điểm mặt qua từng người. Giới thiệu người này chức vụ gì? Lương bổng ra sao. Và đến đây chúng tôi hết sức bất ngờ trước những con số về lương bổng mà các vị ấy nhận được. Người ít nhất cũng 20 triệu, có vị còn đến vài trăm triệu!
Tiếp theo chúng tôi được dẫn đi gặp “các nhân vật thành đạt” trong công ty. Cứ vài bước chúng tôi lại gặp một người trong số họ. Ai cũng chỉnh tề trong bộ comple khá sang trọng. Họ đều rất kính cẩn đối với vị trưởng phòng bên cạnh chúng tối. Tay bắt, mặt mừng. những cái cuối đầu kính cẩn. Chúng tôi cũng được yêu cầu làm như vậy với họ. Cứ bắt tay lại bắt tay. Thậm chí có người tôi còn phải bắt tay nhiều hơn hai lần!
Gặp một chị với đôi mắt kính trông khá trí thức.. “Chị ấy là người trẻ rất năng động, nhiệt tình.” Rồi quay lại với chúng tôi “ Chị đây cũng là sinh viên như bọn em đấy. Thấy chị ấy thành đạt chưa?. Lương hiện tại của chị ấy là 16 triệu đây!” Để đáp lại vị xếp của mình chị này tiếp lời : “Bọn em được anh Đức giới thiệu vào đây là một điều hết sức may mắn. Ngày xưa chị cũng như bọn em, nhờ có anh Đức giúp đỡ mà chị mới được như hôm nay. Anh Đức là người rất năng động, nhiệt tình. Lương hiện tại của anh Đức là hơn 20 triệu đó!” Nói rồi cười, cười rồi nói. Chúng tôi được đưa đi gặp hơn 20 người như vậy và vẫn lại nge những nội dung tương tự. …

Hội thảo “ Đổi đời”!

Đến 8h, chúng tôi được mời vào hội trường để tham dự “ Hội thảo” . Trước khi bước vào hội trường, một anh thanh niên nhắc nhở. “ Các em vào đấy chỉ cần làm cho anh ba việc : gật đầu, mĩm cười và vỗ tay..”

Đầu tiên, chúng tôi được xem một đoạn clip giới thiệu về công ty. Cuối clip là những hình ảnh hết sức ấn tượng về Đại hội thù lao. Những con số thù lao khổng lồ vài chục đến vài trăm triệu làm một lần nữa chúng tôi bị “choáng”.
Chuyên gia bắt đầu bài thuyết trình của mình với câu hỏi : “ Tại sao có những khoản thù lao cao như vậy..” Chuyên gia bắt đầu vẻ ra cho chúng tôi con đường để đến thành công. Sau một hồi dài giới thiệu về sản phẩm là chiếc máy Ozone. Chúng tôi được giới thiệu về mô hình kinh doanh của công ty. Theo lời của chuyên gia thì đây là Hợp tác tiêu thụ,là một mô hình kinh doanh khá mới mẽ và hiệu quả cao khi cắt bỏ được các khâu trung gian và quảng cáo, đưa trực tiếp sản phẩm đến tay người tiêu dùng, do đó tiết kiệm được tiền bạc. Các khoản tiết kiệm được sẽ được tặng lại cho người tiêu dùng, là người giới thiệu người khác mua sản phẩm của công ty. Vì vậy chúng tôi trước hết phải là người tiêu dùng, phải là người mua sản phẩm này của công ty.! Đến lúc này, có lẽ cũng có nhiều người bắt đầu hiểu được vấn đề.!
Như để thêm sức thuyết phục, công ty có mời sẵn một chuyên gia người Đài Loan lên thuyết trình. Qua lời của phiên dịch viên chúng tôi lại một lần nữa phải nghe một nội dung hoàn toàn tương tự lúc nãy. Cũng là những câu hỏi chúng tôi có cần tiền không? Có muốn đổi đời không..? Những câu hỏi tại sao? Tại sao? xoáy vào đầu những con người phía dưới? Tại sao không nắm bắt cơ hội để đổi đời? Tại sao không dám bỏ ra một khoản tiền nhỏ để kiếm về những số tiền lớn sau này.?.v.v.
Để ý, từ đầu đến cuối buổi thuyết trình, các câu hỏi của các chuyên gia luôn được trả lời hô hào hưởng ứng nhiệt tình từ bên dưới. Và tất nhiên điều xuất phát từ những người được gọi là chuyên viên kinh doanh, những người “mời” chúng tôi đến đây. Họ còn luôn nhắc nhớ các khách mời của mình phải hưởng ứng, làm theo. Những câu trả lời đáp ứng thật to, những tràng pháo tay thật giòn giã..tràn ngập cả hội trường. Cứ có kẻ tung người hứng như một kịch bản. Một điều thật buồn cười là khi chuyên gia Đài Loan hỏi có phải mọi người ở đây, công việc, đời sống kinh tế khó khăn, đầu tháng nhận lương, cuối tháng hết tiền không? Đúng như ý của chuyên gia, ở dưới vọng lên thật to: “Có” . Điều buồn cười ở đây là những câu trả lời to nhất lại phát ra từ chính những chuyên viên kinh doanh, những người mà chúng tôi đã được giới thiệu là thu nhật không dưới 10 triệu đồng trên tháng!
Kết thúc bài thuyết trình một cách ấn tượng. Chuyên gia đã mời một đội ngũ gọi là các chuyên viên cao cấp của công ty lên phát biểu. Lúc này tôi được biết thêm thông tin về người dẫn chúng tôi đến đây. Anh ta là một trong những chuyên viên thành đạt của công ty với thu nhập hiện tại là 21 triệu đồng. Trước đây anh là thợ hồ từ Hà Tĩnh vào Nam lập nghiệp nhưng nhờ nắm bắt cơ hội mà có ngày hôm nay. Anh kể ngày xưa anh phải bán chiếc xe máy của mình để có 3 triệu đồng bước vào công ty làm việc. Tiếp theo là một chị người phụ nữ ngoài 40, trước đây là công nhân may nhưng cũng nhờ biết nắm bắt cơ hội mà thu nhập hiện tại đã là 450 triệu đồng. Chị còn chi sẽ thêm. “Nghèo thì đã nghèo rồi, nghèo thêm 3 triệu nữa có đáng là bao…” Và chị ấy đã quyết định đi vay tiền để bước vào công ty…!

Hội thảo kéo dài đến hơn 10h 30, chúng tối tiếp tục được đưa đến bàn tư vấn, gặp các chuyên viên. Ra vẻ trịnh trọng, chúng tôi không được gặp ngay mà phải qua 2 người cấp dưới rồi mới được gặp chuyên gia cao cấp, người trực tiếp xét duyệt hồ sơ cho chúng tôi.
Điều đặc biệt, trước khi gặp một người cấp cao hơn, người cấp dưới luôn căn dặn chúng tối phải lể phép, kính cẩn với người cấp cao hơn. Để chào đón một vị mới chúng tối phải đọc theo một câu kiểu như : Chúng tôi yêu anh, chúng tôi quý mến anh, anh là tất cả …

Vị chuyên gia cao cấp cao cấp mà chúng tôi được gặp lại là người đàn ông đã “mời” chúng tôi đến. Chuyên gia quan tâm hỏi từng người về nghề nghiệp, thu nhập hiện tại. Phần lớn trong bàn tư vấn của chúng tôi là sinh viên chủ yếu nhận chu cấp từ gia đình, còn lại vài người đi làm nhưng có thu nhập thấp.
Chuyên gia hỏi tiếp: “Là sinh viên có muốn tự lập không?” , “Có muốn suốt đời nhận tiền chu cấp từ gia đình không?”, “Có muốn có tiền giúp đỡ bố mẹ không?” ,“Có ai muốn có thu nhập như tôi không..?” v ..v Những câu hỏi như xoáy vào lòng ham muốn tiền bạc của mỗi người…Những câu trả lời hưởng ứng cũng vang to không kém như khi trong hội trường. Và tất nhiên chúng cũng được hổ trợ từ một đội ngũ các anh chị thành đạt khác đứng xung quanh chúng tôi…

Quy tắc vàng!

Sau khi có được sự hưởng ứng nhiệt tình, chuyên gia bắt đầu bật mí một số “quy tắc vàng” đó là: trước khi chính thức tham gia vào công ty, tuyệt đối không một ai được tiết lộ, kể cho ai về việc mình sắp làm. Đặc biệt là người lớn trong gia đình !!!
Hỏi thêm về công việc cụ thể thì chúng tôi lại có thêm một quy tắc vàng nữa được gói gọn trong 5 chữ : “ Mời bạn đến công ty” . Tức là công việc cụ thể của các chúng tôi đơn giản chỉ là “mời” người khác đến công ty,như chúng tôi đã được “mời”. Về phía công ty sẽ luôn có các buổi “hội thảo” như “hội thảo” chúng tôi vừa tham gia để “giúp đỡ” các bạn được “mời” đến ấy.
Thêm một “quy tắc vàng” được chia sẽ đó là khi mời người khác đến công ty tuyệt đối không nói cho họ biết công ty là gì và làm gì!!!

Theo lời chuyên gia thì điều kiện để có thể tham gia kinh doanh tại công ty rất đơn giản. Trong đó có hai điều kiện bắt buộc phải có đó là: đủ 18 tuổi trở lên và có người giới thiệu. Còn điều kiện thứ ba là: “Tự nguyện” mua một sản phẩm bất kỳ của công ty với giá thấp nhất là 3.560.000 đ. Là “tự nguyện” nhưng nó là điều kiện đủ để được tham gia vào mạng lưới kinh doanh của công ty.

Tiếp theo chuyên gia kể lại chuyện mình phải bán đi chiếc xe máy để bắt đầu “sự nghiệp”. “ Tại sao chúng tôi, những con người bằng da bằng thịt làm được, còn các vị không làm được?” Lại thêm một câu hỏi được xoáy vào đầu chúng tôi.

Những con người nhẹ dạ!

Ngồi cùng bàn với tôi, phần lớn là sinh viên. Trong đó chỉ có tôi, một bạn nam đi cùng và 2 bạn nữ nữa không đồng ý tham gia vào công ty, còn lại gần chục người đã đồng ý bước vào con đường bán hàng đa cấp. Họ là sinh viên đang khao khát tự lập, là chị phụ việc, là nhân viên văn phòng, là anh công nhân.... Họ mong muốn đổi đời, và đặt niềm tin vào bán hàng đa cấp. Thập chí có một chị là nhân viên văn phòng khi được hỏi có dám tham gia không? Chị ấy không ngần ngại trả lời “Em dám đi vay mà!”..

Kết thúc tư vấn, để thử lòng chân thành của mọi người, chuyên gia đã yêu cầu mọi người nói thật số tiền mình đã có ở nhà và số tiền mang theo trong người. Một bất ngờ, sau khi nhận được các câu trả lời, chuyên gia yêu cầu kiểm tra ví tiền của từng người. Những ai đồng ý tham gia điều bị giữ lại số tiền mang ra trình diện ấy. Tôi cất lại tiền vào ví thì lại có một cánh tay đằng sau cố ngăn lại…

Và “sự thật”

Có thật là bán hàng? Hay chỉ là cái cớ để vòi tiền người tham gia vào mạng lưới? Như đã nói, điều kiện đủ để tham gia vào mạng lưới bán hàng là phải mua ít nhất muộn mặt hàng với giá 3.560.000 đồng cụ thể ở đây là chiếc máy Ozone. Trong khi trên thị trường thì chiếc máy này chỉ có giá khoảng trên dưới 1 triệu đồng.
Mô hình kinh doanh như một kim tự tháp, cấp dưới muốn gia nhập mạng lưới phải đóng tiền “mua” sản phẩm. Tiền này sẽ góp một phần hoa hồng cho cấp trên và cấp trên nữa.
Như vậy người đứng ở vị trí càng cao thì thu nhập càng nhiều và ai là cấp cao nhất thì đã rõ và tất nhiên người đứng dưới của chân tháp, những người không giới thiệu được ai sẽ là kẻ trắng tay.
Không ai muốn mình là kẻ trắng tay, “đâm lao phải theo lao” những ai đã tham gia mạng lưới nhất định sẽ tìm và giới thiệu càng nhiều càng tốt thậm chí đó là bạn bè, là người thân của mình..

Điều đáng buồn

Như đã biết, bán hàng đa cấp là một hình thức kinh doanh mới, tiến bộ. Được pháp luật công nhận. Tuy nhiên, thực tế hầu hết các công ty dạng này đã lợi dụng nó để kinh doanh, thu lợi bất chính. Cụ thể, theo Điều 7 Nghị định 110/2005 /NĐ-CP, cấm các doanh nghiệp bán hàng đa cấp thực hiện các hành vi:
- Doanh nghiệp không được yêu cầu người muốn tham gia phải mua một số lượng hàng hóa ban đầu để được quyền tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp.
- Doanh nghiệp không được cho người tham gia nhận tiền hoa hồng, tiền thưởng, lợi ích kinh tế khác từ việc dụ dỗ người khác tham gia bán hàng đa cấp…

Nếu chiếu theo điều này thì hầu hết các doanh nghiệp bán hàng đa cấp tại Việt Nam đang vi phạm pháp luật. Thế nhưng sao họ vẫn ăn nên làm ra?
Xin được hỏi đã có cơ quan nào đứng ra quản lý hoạt động của các doanh nghiệp này?
Điều đáng buồn hơn khi đã có cơ quan bao chí lớn có các phóng sự “nói tốt” cho các doanh nghiệp này. Giúp họ dể dàng hơn trong việc lấy lòng tin người khác. Những hoạt động này đã được gắn cho cái mac là tạo công ăn việc làm cho người dân. Xót xa biết bao nếu chị nhân viên văn phòng trong bài viết này sau khi đi vay tiền tham gia mà không dụ dỗ được ai..và những bạn sinh viên có còn đảm bảo được việc học tập một khi đã biến mình thành con nợ.Và còn biết bao nhiều người nữa, phần lớn họ là người có thu nhập thấp trong xã hội..

Trên đây là cái nhìn của riêng tôi hoạt động bán hàng đa cấp. Còn bạn nghĩ sao? Bạn có nghĩ rằng mình sẽ bỏ ra ngần ấy tiền để bắt đầu lao vào việc lôi kéo người khác tham gia vào mạng lưới? Tôi không phán xét gì ở đây. Chỉ mong những ai cho rằng họ là những công ty kinh doanh bình thường, họ chỉ trả lại phần hoa hồng cho những ai hợp tác tiêu thụ sản phẩm hãy thật lòng trả lời giúp tôi câu hỏi “Mục đích thật sự của việc bạn mua ở đấy một món hàng là gì?”